Under Τhe Skin

Le Serpent qui danse

Que j’aime voir, chère indolente,
De ton corps si beau,
Comme une étoffe vacillante,
Miroiter la peau!
Sur ta chevelure profonde
Aux âcres parfums,
Mer odorante et vagabonde
Aux flots bleus et bruns,
Comme un navire qui s’éveille
Au vent du matin,
Mon âme rêveuse appareille
Pour un ciel lointain.
Tes yeux, où rien ne se révèle
De doux ni d’amer,
Sont deux bijoux froids où se mêle
L’or avec le fer.
(…)

Charles Baudelaire

Το φίδι που χορεύει

Πώς μ’ αρέσει να θωρώ, ράθυμη, λατρεμένη,
Του τόσο όμορφου κορμιού σου
Σαν ύφασμα κυματιστό,
Το δέρμα ν’ αντιφέγγει!
Πάνω στην κόμη σου τη βαθιά
Με τη στυφή ευωδιά,
Θάλασσα μυρωμένη κι αλήτισσα
Με γαλανά και μαύρα κύματα,
Σαν πλοίο που αφυπνίζεται
Στου πρωινού τον άνεμο,
Η ψυχή μου ονειροπόλα σαλπάρει
Για μακρινό ουρανό.
Τα μάτια σου, που τίποτε δε φανερώνεται
Γλυκό ή πικρό,
Δυο κρύα στολίδια είναι όπου σμίγει
Το σίδερο με το χρυσό.

(…)

(μετάφραση Δέσπως Καρούσου, εκδόσεις Γκοβόστη)

Ένα περίεργο (με τη διττή σημασία της λέξης) φιλοσοφικό δοκίμιο που επιδρά βαθιά στον πυρήνα του θεατή, γραμμένο με το κινούμενο μελάνι των εικόνων. O Jonathan Glazer δημιουργεί ένα φιλμ που δεν μοιάζει με κανένα άλλο. Eπιδρά στις αισθήσεις, σε μία μία ξεχωριστά. Για να κοιτάξουμε στα μάτια ένα χαοτικό χώρο ίσως είναι αναγκαίο να απομονώσουμε τα μέρη του με τέτοια στεγανά, ώστε τα όρια να είναι απόλυτα συγκεκριμένα. Σε αυτό το χώρο δεν υπάρχει κανένα όριο, και είναι αυτός των σχέσεων άντρα και γυναίκας όταν ο λόγος είναι απών. 

 

H γυναίκα εδώ είναι ένα ερπετό που χορεύει. Με χάρη αλλά χωρίς συναίσθημα, όπως μία κομψά διατυπωμένη φιλοσοφική θέση που έχει λάβει τις αναγκαίες συναισθηματικές αποστάσεις προκειμένου να διατυπωθεί. Θα μπορούσε να είναι μία ακόμα μεταμόρφωση του κεντρικού ήρωα του Holy Motors, του δημιουργού που μεγαλώνει τον εαυτό του μέσα στο όχημα-μήτρα που ανήκει στο Θεό. Eδώ η ηρωίδα οδηγεί η ίδια το όχημα του εαυτού της, χωρίς όμως κανένα τρίτο όρο ανάμεσα σε εκείνη και στον Άλλον. Ντύνεται τα δέρματα των ανδρών που συναντά, παίρνει ο,τι υδάτινο διαθέτουν και μετά τα αφήνει να τα απορροφήσει το σκοτάδι. Δημιουργεί τον εαυτό της παράδοξα και άγονα, τρώγοντάς τον ταυτόχρονα. Αν βγάλεις το sci fi βινύλ περίβλημα ακούς την αγωνιώδη ιστορία μίας νυμφομανούς που δεν καταδέχεται να κάνει σεξ. Τη βόλτα-πένθιμη ακολουθία μιας γυναίκας που, όπως η Joe του Nymphomaniac, παγωμένη από θάνατο, κουβαλά τα πτώματα των ανδρών που έχει σκοτώσει πριν καν τους συναντήσει. Η Laura τρώει τους άντρες αλλά δεν μπορεί να τους μεταβολίσει. Δεν μπορεί να μεταβολίσει, πραγματικά, τίποτα, αφού τρώει για να μασήσει και όχι για να τραφεί. 

Η γυναίκα εξ-ερευνά. Ερευνά έξω από αυτήν, τον άντρα. Δεν έχει καμία συναίσθηση για ό,τι υπάρχει κάτω από το δέρμα της. Το δέρμα της είναι απλώς ανάγλυφο σε μία μαύρη επιφάνεια. Στο μεταίχμιο ανθρώπινου και εξωγήινου, γίνεται μαύρη λίμνη που δε θέλει να αγκαλιάσει κανέναν. Όποια “ανθρώπινη” απόκριση την απορρυθμίζει. Η μουσική από τη Mica Levi ισοδυναμεί με εκκωφαντική σιωπή. Ο θάνατος είναι το μόνο αντίδοτο μπροστά στον κίνδυνο που μπορεί να προκαλέσει η αγάπη σε κάποιον που δεν έχει αίμα να θρέψει ούτε τον εαυτό του ούτε και το μεταξύ του με τον Άλλον.

Το φιλμ απομακρύνει ένα ρούχο που νόμιζες ότι είναι απαραίτητο, αλλά απλώς κάλυπτε την άμυνά σου. Ενεργοποιεί τις ψυχολογικές περιοχές της απάθειας. Ξυπνά μία αίσθηση στον πάτο του βυθού. Εκεί που τα άρρωστα κομμάτια γίνονται επιθυμητά. Εκεί όπου η αποπλάνηση γίνεται φυσική και αμφίδρομη. Εκεί δεν υπάρχει κανένας ήχος. Είναι στο ενδιάμεσο ζωής και θανάτου. Ένα άφυλο παιδί που γίνεται γυναίκα χωρίς να το ξέρει. Φόρά το ρούχο της σεξουαλικής πρόκλησης χωρίς να ξέρει πού είναι τα μανίκια του.

Με το σκηνοθετικό εύρημα της επιφόρτισης των περιφερειακών προσώπων με το κομμάτι της συναισθηματικής εμπλοκής, ως τα βοηθητικά εγώ που συνθέτουν την κενή ψυχοσύνθεσή της ηρωίδας, εκείνη είναι ένας λευκός καμβάς για να νιώσουν ατόφιες τις προβολές τους όλοι οι άλλοι, όπως κάθε femme fatale. Και οι εικόνες είναι πηχτοί βυθοί σαν αυτούς που καταπίνουν για πάντα τους διερχόμενους στο δρόμο της πρωταγωνίστριας. 

To φιλμ εκπροσωπεί ένα νέο είδος (αν θέλουμε οπωσδήποτε να κατακερματίσουμε τον κινηματογράφο σε είδη) που ίσως έχει εγκαινιάσει ο Χάνεκε, με την αποστασιοποίηση αναγκαία και ικανή συνθήκη για να δει κανείς τι κρύβεται πίσω από τη βία. Που ψάχνει μέσα σου εκείνο το ψυχικό κομμάτι το οποίο από νωρίς έφυγε εκτός γης γιατί ήταν πολύ επικίνδυνο για να ενεργοποιηθέι. Το καλεί να προσγειωθεί για να σε ενοχλήσει ξανά, αυτή τη φορά γόνιμα, αφού μπορείς πλέον να το αντέξεις.

Τα ομιχλώδη δάση της Σκωτίας καταπίνουν τους καταραμένους συνδυασμούς ζευγαριών. Κι εκείνη εγκαταλείπει το παγωμένο έδαφος και επιστρέφει κοσμογονικά στην πρώτη της κατάσταση. Ένα ψάρι με λέπια από πάγο που αναπνέει μόνο έξω από τη γη. Άλλωστε η γη τελικά είναι πολύ ζεστή για να αφήσει την ανάσα του να παραμείνει παγωμένη.

Πρώτη Δημοσίευση στο Λύκο